Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri geride kaldı. Seçimlere katılım oranının çok düşük olması ve aşırı sağın başarıları hala tartışılıyor. Ama, şimdi ön plana çıkan konu yeni Avrupa Komisyonu Başkanı’nın kim olacağı. Alman Der Spiegel dergisi bu konuda uzun bir yazı yayımladı. Avrupa Parlamentosu’nda en fazla sandalye kazanan Avrupa Halk Partisi Başkanı Jean-Claude Juncker, Avrupa Komisyonu Başkanı olmak istiyor. İngiltere Başbakanı David Cameron, Juncker’in Komisyon Başkanı olmasına kesin bir dille karşı çıktı. Juncker’in seçilmesi durumunda İngiltere’nin AB’den ayrılabileceği tehdidini gündeme getirdi. AB’nin esas patronu Almanya olduğuna göre bu konuda sonucu belirleyecek olan Başbakan Angela Merkel olacak. Önceleri Juncker’e destek veren Merkel tavrını değiştirdi. AB’nin önde gelen liderleri önümüzdeki günlerde birkaç kez biraraya gelecekler. Bakalım Angela Merkel nasıl bir çizgi izleyecek?
Avrupa Komisyonu Başkanı’nı kim seçecek? Tartışmanın temelinde bu yatmaktadır. Şimdiye dek Komisyon Başkanı’nı AB üyesi ülkelerin liderleri belirliyordu. AP seçimleri öncesinde seçmenlere oy kullanmaları halinde yeni Avrupa Komisyonu Başkanı’nın belirlenmesine de katkı koyacakları söylenmişti. Almanya Başbakanı Merkel de bu vaatte bulunmuştu. Bu söyleme göre Avrupa Parlamentosu seçimlerinde çoğunluğu kazanan parti Komisyon Başkanı’nı çıkaracaktı. Böylece, Komisyon Başkanı Avrupalı seçmenlerin oyu ile seçilmiş olacaktı. Bu yaklaşımın amacı, AB içinde var olan “demokrasi açığını” azaltmaktı. Lizbon Anlaşması, AP’nin yetkilerini artırmıştı. Bu temelde Avrupa Komisyonu Başkanlığı için yarış, muhafazakar partileri çatısı altında toplayan Avrupa Halk Partisi ile Avrupa Sosyalist Partisi arasında geçti. Avrupa Halk Partisi’nin adayı Juncker, Sosyalist Parti’nin adayı ise Martin Schulz’tu. Schulz’un partisi seçimlerde ikinci sırada kalınca Komisyon’da güçlü bir mevki karşılığında Juncker’e destek verdi. AP, “Seçilmiş organ olarak Komisyon Başkanı’nı belirlemek bizim hakkımızdır” dedi. Yetki bir kez AP’ye geçerse, AB liderlerinin bu yetkiyi geri alması mümkün olmaz. Kısacası şimdi bir yetki kavgası yaşanıyor. Komisyon Başkanı’nı AP’nin belirlemesi daha demokratik olur. Peki ama 28 üye ülkenin liderleri, özellikle de Bayan Merkel bu yetkiyi elinden kaçırmak ister mi? Der Spiegel dergisi bu çelişkiyi “Avrupalılar oy verir, Merkel karar verir” şeklinde özetledi.
AB üyesi ülkelerin liderleri bu ayın sonuda zirve toplatısı gerçekleştirecekler. O zamana kadar perde gerisinde yoğun pazarlıklar yaşanacak. Önemli olan Almanya Başbakanı’nın ne yapmak istediğidir. Merkel, arkasında AP desteği, yani Avrupalı seçmenlerin desteği olan Juncker’in Komisyon Başkanlığını engellemek istiyorsa bunu yapabilir. AB liderlerinin çoğunluğu Juncker’e destek veriyor. Son AB liderleri toplantısında Avusturya, Fransa, İtalya, Belçika, Portekiz, Finlandiya, Polonya liderleri Juncker’e destek verdi. Nikos Anastasiadis de Juncker’i destekledi. Hollanda Başbakanı, Juncker’e doğrudan karşı çıktı. İsveç ve Macaristan, farklı gerekçelerle destek vermedi. En sert karşı çıkışı ise İngiltere sergiledi. Çoğunluk desteğine rağmen o toplatıdan Juncker lehine karar çıkmadı. Bunun nedeni Almanya Başbakanı Merkel’in tavrıydı. Merkel, Juncker’e karşı çıkanlara destek verdi.Der Spiegel’e göre toplantıdan sonra 22 lider Juncker’i telefonla arayarak destek beyan etti. Juncker de Avrupa Komisyonu Başkanlığı dışında başka görev kabul etmeyeceğini vurguladı. Bakalım Haziran sonuna kadar yaşanacak süreçler durumu değiştirecek mi?
Komisyon Başkanı dışında doldurulması gereken önemli AB mevkileri de var. Avrupa Konseyi Başkanı Van Rompuy ve Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton’ın yerine atamalar yapılması gerekiyor. Bunlar için de uzlaşı üretilmesi gerekecek. Yeni Komisyon üyelerinin belirlenmesi de önemli. Komisyon üyelerini üye devletler belirler. Komisyon Başkanı’nın bu konuda söz hakkı olacak mı? Juncker, olmasını istiyor. Liderler, özellikle de Bayan Merkel bunu kabul etmez.
AP seçimlerinden prestij kaybına uğrayarak çıkan AB’nin sorunları bitmedi. Komisyon Başkanı’nı seçmek kolay olmayacak gibi. Jean-Claude Juncker güçlü desteğe sahip ama sonuçta Bayan Merkel’in kararı belirleyici olacak. AB, vatandaşlarının daha fazla söz hakkına sahip olması gerektiğini söylüyor ama iş pratiğe gelince durumlar değişebiliyor. Bakalım Komisyon Başkanı için devam eden bilek güreşini kim kazanacak? Juncker mi, yoksa Bayan Merkel’in ileri süreceği başka bir isim mi? Bazı haberlere göre Bayan Merkel Fransızlara IMF Başkanı Christine Lagarde’ı önerdi. Bekleyip sonucu göreceğiz.
