İletişim ve internet çağında yaşadığımız malum. İnternet erişimi ve kullanımı hızla yaygınlaşıyor. Akıllı cep telefonlarının yaygınlaşması bu süreci hızlandırıyor. İnternet kullanımında gelişmiş ülkelerin önde olduğunu da biliyoruz. Peki, gelişmekte olan ülkelerde durum, insanların internete bakışı ne? En fazla hangi amaçlar için internet kullanıyorlar? PEW Araştırma Merkezi, bu konuda 32 gelişmekte olan ülkede yaptığı araştırmanın sonuçlarını açıkladı. İlginç olan bu sonuçlara kısaca bakalım.
İnternete erişimde gelişmiş ülkeler önde. PEW araştırmasına göre ülkelerin Gayri Safi Milli Hasılası (GSMH) ile internete erişim arasında bağlantı var. GSMH arttıkça internete erişim oranı da artıyor. Örneğin ABD’de 2014 yılında internet kullananların oranı yüzde 87’ydi. Bu rakam Şili’de yüzde 76, Rusya’da yüzde 73, Venezuela’da yüzde 67, Vietnam’da yüzde 43, Filipinlerde yüzde 42. Sahra altı Afrika’da bu oranlar daha da düşük. Bu konuda en alt sıralarda yer alan ülkeler yüksek nüfusa sahip, fakir Asya ülkeleridir. Hindistan’da internete erişim oranı yüzde 20, Bangladeş’te yüzde 11, Pakistan’da yüzde 8. Bu ülkelerde internet kullananlarını ağırlıklı olarak gençler olduğu görülüyor. Vietnam’da internet kullananların yüzde 70’i 18-34 yaş grubunda olanlardır. 35 yaşın üzerindekilerde bu oran yüzde 21’dir. İngilizce bilenler arasında da internet kullanımı daha yüksek. Genç olmak ve İngilizce bilmenin yanı sıra kişinin gelir düzeyi, çalışıp çalışmadığı da (daha az düzeyde) etkili olabiliyor.
Gelişmekte olan ülkelerde insanlar interneti hangi amaçla kullanıyorlar? Bu konuda sosyal medya birinci sırada yer alıyor. İnternet kullananların yüzde 82’si Facebook, Twitter gibi sosyal medya alanlarını kullanıyorlar. Filipinler’de internet kullananların yüzde 92’si en çok sosyal medyayı kullandığını söylüyor. Endonezya’da bu oran yüzde 86, Rusya’da yüzde 85, Brezilya’da yüzde 82, Mısır’da yüzde 78. Sosyal medyanın yanı sıra internet aile fertleri, yakınlar ve arkadaşlarla haberleşmekte kullanılıyor. Gelişmekte olan ülkelerde internet kullananların yüzde 86’sı geçen yıl interneti bu amaçla da kullandıklarını söylüyorlar. İnterneti bilgi almak için kullananların oranları daha düşük. Politik haberlere ulaşmak için kullananların oranı yüzde 54, tıbbi bilgi için yüzde 46, hükümetleri ilgili bilgiler için yüzde 42. Politik haber elde etmek için interneti kullananların oranı Ortadoğu’da daha yüksek. Tunus’ta yüzde 72, Lübnan’da yüzde 70, Mısır’da yüzde 68. Kariyer ve ticaret amacıyla internet kullanımı oranları genelde düşük. İş bulmak ve iş başvurusu yapmak için internet kullananların ortalaması yüzde 35, ödeme kabul etmek için yüzde 22, alış veriş yapmak için yüzde 16, internet üzerinden eğitim almak için yüzde 13. Bu ortalamalara uymayan istisnalar elbette var. Bangladeş’te internet kullananların yüzde 62’si, Hindistan’da yüzde 55’i, interneti iş bulmak ve iş başvurusu yapmak için kullandığını söylüyor.
Peki, insanların internet konusundaki düşünceleri ne? Olumlu mu, olumsuz mu? Araştırmanın yapıldığı 32 ülkede ortalama yüzde 64 internetin eğitim üzerinde olumlu etkisi olduğunu düşünüyor. Eğitim üzerinde olumsuz etkisi olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 18. Kişisel ilişkiler üzerinde olumlu etkisi olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 53, olumsuz etkisi olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 25. Ekonomi üzerinde olumlu etkileri olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 52, olumsuz etkileri olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 19. İnternetin siyaset üzerinde olumlu etkileri olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 36, olumsuz etkileri olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 30. İnternetin ahlak üzerindeki etkileri konusunda ise durum ters. Ahlak üzerindeki etkilerinin olumsuz olduğunu düşünenlerin oranı yüksek. Ortalama yüzde 42 ahlak üzerindeki etkinin olumsuz olduğuna inanıyor. Ahlaka olumlu etkisi olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 29. Demek ki, gelişmekte olan ülkelerde internet kullanan insanların çoğu ahlak konusu hariç internete olumlu bakıyorlar.
İnternete erişim araçlarına sahip olma konusunda da ülkeler arasında ciddi farklar var. ABD’de evlerin yüzde 80’inde çalışır durumda bilgisayar var. Rusya’da bu oran yüzde 78. Araştırmanın yapıldığı 32 ülkede bilgisayarı olan ev oranı ortalama yüzde 38. 10 ülkede bu oran yüzde 20 veya altında. Gelişmekte olan ülkelerde cep telefonu kullanımı daha yaygın. 32 ülkede cep telefonu sahibi olanların oranı yüzde 84. Çin’de yüzde 97. ABD’de bu oran yüzde 90. Ancak gelişmekte olan ülkelerde internete erişim ve uygulama kullanma olanağı sunan akıllı cep telefonu oranı düşük. Gelişmekte olan 32 ülkede akıllı cep telefonu sahibi olanların oranı yüzde 24.
Küreselleşen dünyada her alanda ilerlemenin dünya ile sıkı bağlantı içinde olmaktan geçtiği bir çağda gelişmekte olan ülkelerin internet alanındaki farkı kapatmaları önemli.
