İngiltere’nin işi zor

İnsanlar gibi ülkeler de ciddi hatalar yapabilir. İngiltere halkı çok büyük bir hataya imza attı. Referandumdan Brexit sonucu çıktı. Şimdi bunun faturasını ödeyecekler. Ne yazık ki bu faturayı Brexit yönünde oy kullanan yüzde 52 ile birlikte AB’de kalma yönünde oy kullanan yüzde 48 de ödeyecek. Referandumlar “tehlikeli” silahtır. David Cameron bunu bilmeliydi. Şimdi artık çok geç. Bardak kırıldı. AB’den ayrılınca “cennete” gireceklerini sananlar çok yakında yanıldıklarını, kandırıldıklarını anlayacaklar. Ama iş işten geçti. İngiltere’yi krizlerle dolu uzun bir dönem bekliyor. Başbakanın istifası ile siyasi kriz başlamış durumda. Sterlin’in hızlı düşüşü, borsaların büyük kayba uğraması, İngiltere’nin kredi notunun düşürülerek negatif yapılması, resesyon ve yeni mali kriz beklentileri ekonomi konusunda yaşanacakların habercisi.

Çoğunluğun kararına saygı göstermek demokrasinin temel kurallarından biridir. Dolayısıyla İngiltere halkının çoğunluğunun verdiği Brexit kararına hepimiz saygılıyız. Karara saygılı olmak, o kararı eleştirmemek anlamına gelmez. İngiltere artık AB dışındadır. Teknik olarak AB ile “boşanma” anlaşmaları imzalanana kadar AB üyeliği ve AB hukukuna uyma zorunluluğu devam edecek. Bunun için en az iki yıl gerekiyor. Ancak bu süre 5-6 yıl, hatta daha fazla olabilir. Yapılacak boşanma pazarlığında AB’nin eli güçlü, İngiltere’nin eli zayıf olacak. İngiltere’nin Avrupa ile ilişkileri büyük oranda Almanya ve Fransa’nın tavrına bağlı olacak. Bu pazarlıklar tamamlanana kadar İngiltere AB hukukuna uymak zorunda olurken AB karar alma süreçlerinde etkisi olmayacak.

Boris Johnson, Nigel Farage gibilerin kuyuya attığı taşı yüz değil bin akıllı da çıkaramaz. Bu işin en büyük kazananı Nigel Farage. Marjinal bir parti, Muhafazakarların bir bölümünün aptallığını kullanarak İngiltere politikasının merkezine oturdu. Rüyasında göremeyeceği bir sonuca ulaşarak ülkeyi AB’den kopardı. Bu nedenle Farage’nın ağzı kulaklarında. Boris Johnson’un yüz ifadeleri ise farklı. “Zafer” kazandıktan sonra düzenlediği basın toplantısında “hatasını anlamış bir çocuk” gibiydi. Yüzünde Nigel Farage gibi bir gülümseme yoktu. Siyasi emellerini ülkesinin uzun vadeli çıkarlarının önüne koydu ve amacına ulaştı. Muhafazakar Parti Başkanlığı, dolayısıyla da Başbakanlık için en güçlü aday kendisi. Kanımca yeni Başbakan Boris Johnson olmalı. Sorumluluğunu üstlensin ve halka söylediklerini yerine getirsin. Artık arkasına saklanacağı AB gerekçesi yok. Bakalım İngiltere’nin yapısal sorunlarını nasıl çözümleyecek? “Ülkesini geri isteyecek, Londra bürokrasisini reddedecek” İskoçlara, Kuzey İrlandalılara ne diyecek? İngiliz milliyetçiliği ile oynarsanız karşınıza başka milliyetçilikler çıkar. Haydi Boris! Göster kendini. Artık Brüksel’den emir alma yok. “Egemenlik” sizde. Küçük İngiltere’yi yaratma yolunda ilerle bakalım.

İngiltere’nin başına gelenlerde Başbakan David Cameron’un büyük sorumluluğu vardır. “AB kartı” elinde patladı ve siyasi hayatına mal oldu. “Ülkesinin AB’den çıkmasına yol açan Başbakan” olarak tarihe geçecek. AB konusunun geçmişte başka Başbakanların da başını yediğini iyi bilmeliydi. Uyarılmıştı. Dinlemedi. Zaten kendisi kalpten AB üyeliğini destekleyen biri değildi. O da Boris Johnson gibi konuyu kendi siyasi kariyeri için kullanıyordu. Bu şekilde Muhafazakar Parti’nin iki kanadını idare edebileceğini sanıyordu.  Referandum kararı hataydı. Referandum kararını verdikten, AB’den istediği tavizleri kopardıktan sonra AB’de kalma lehinde güçlü bir kampanya yürütmeliydi. Kampanyası başarılı olmadı. Şimdi hatalarının cezasını ödüyor.

İşçi Partisi ve lideri Jeremy Corbyn’e gelince. Cameron istifa etti. Corbyn ise susuyor. O da istifa etmelidir. Onun kampanyası da başarılı değildi. Kalpten, içten bir tavır ortaya koymadı. The Guardian’da Polly Toynbee durumu iyi özetledi: “Dismal, lifeless, spineless – Jeremy Corbyn let us down again”. İngiltere’nin şimdi içine düştüğü durumun başlangıcı İşçi Partisi’nin David Miliband yerine Ed Miliband’ı parti başkanı seçmesine uzanır. David Miliband İşçi Partisi başkanı olsaydı parti seçimleri kazanacak ve AB üyeliği sorun olmayacaktı. Ed Miliband, sol kanadın, sendikaların desteği ile başkan oldu ve İşçi Partisi “döküldü”. Bundan ders çıkarmak yerine daha da soldaki Jeremy Corbyn’i parti başkanı seçtiler. İşçi Partisi’nin aklını başına getirmesi için bir seçim yenilgisi daha mı gerekecek? Partinin seçim kazanabilecek yeni bir lidere ihtiyacı var.

Varılan noktada AB’yi yönetenlerin sorumluluğu yok mu? Vardır. Bunu başka bir yazıda ele alırız. AB’nin de kendine çeki düzen vermesi zamanı gelmiştir. İngiltere referandumunun sonucu güçlü bir uyarı olmalıdır.

İngiltere halkı tercihini yaptı. Ok yaydan çıktı. Bunun sonucunun hem İngiltere, hem de Avrupa için iyi olmayacağı ortada. Brexit’e kimler sevindi? Donald Trump, Avrupa’daki aşırı sağ, faşist güçler, Rusya, İran. Bu bile durumu anlamaya yetmez mi?