Bugün Avrupa’nın ve dünyanın gözleri İtalya ve Avusturya üzerinde olacak. İtalya’da anayasal değişiliklerle ilgili referandum, Avusturya’da ise cumhurbaşkanlığı seçimleri var. Çıkacak olan sonuçlar sadece bu ülkeleri değil, Avrupa Birliği’nin (AB) kaderini de etkileyecek. AB projesi İngiltere’nin Brexit kararı ile ciddi bir darbe almıştı. ABD başkanlık seçimlerini Donald Trump’ın kazanması AB için iyi haber değildi. Şimdi sırada İtalya ve Avusturya var. Avrupa entegrasyon projesinin kurucu üyelerinden olan İtalya aynı zamanda AB’nin dördüncü büyük ekonomisi. Avusturya Avrupa’nın zengin ülkelerinden biri. Dünyada ve Avrupa’da esmekte olan popülizm rüzgarları bugün bu iki ülkede başarılı olursa durum ne olacak? Herkes bu soruya cevap arıyor. Bu gece durum belli olacak.
Soğuk Savaş’ın sona ermesi, Berlin duvarının yıkılması ile Almanya ve Avrupa’nın birleşmesi AB projesine büyük ivme kazandırmıştı. 2004’te Orta ve Doğu Avrupa’ya genişledi. 2007’de Bulgaristan ve Romanya üyeliğe kabul edildi. 2013’te Hırvatistan üye oldu. Böylece AB 28 üyeli dev bir yapı haline geldi. Genişlemeye paralel olarak entegrasyonun derinleştirilmesi yönünde adımlar atıldı. Entegrasyonun en önemli sembolü olan ortak para birimi Euro 1 Ocak 1999’da hayata geçirildi. Süreç içinde 19 üye ülke ortak para birimini kullanmaya başladı. AB’nin dünyada önemli bir aktör olması çalışmaları başlatıldı. Kısacası bunlar AB’nin iyimselik dolu yıllarıydı. Üye olmak için Türkiye dahil kuyrukta bekleyen ülkeler vardı. AB mıknatıs gibi çevresindeki ülkeleri kendine çekiyordu. Yumuşak gücü çok büyük bir aktör olmuştu. 2008 mali krizi ile bu tablo değişmeye başladı. Bazı AB üyesi ülkeler derin ekonomik krize girdi. Bu ülkeleri kurtarma operasyonları çerçevesinde uygulanan kemer sıkma politikaları halkların tepkisine yol açtı. Euro projesinin zayıf ve hatalı yanları olduğu ortaya çıktı. Tüm bu süreçlerde AB birliği yara aldı. Çatlaklar genişledi. Bunlara mülteci krizi de eklenince iyimserlik dönemi geride kaldı. Kriz dönemi başladı. İngiltere gibi büyük ve önemli bir ülke Brexit kararı aldı. Yunanistan hala mali krizle boğuşuyor. İtalya ekonomisinin ve bankalarının ciddi sorunları var. Yaşlı kıtada popülizm, aşırı sağ, yabancı düşmanlığı hızla yükselmeye başladı.
Bugün İtalya’da yapılmakta olan referandum ve Avusturya cumhurbaşkanlığı seçimlerini bu çerçeveye oturtmak gerek. AB projesi ciddi bir sınavla karşı karşıya. İtalya ve Avusturya’da popülizmin zafer kazanması AB’yi daha da zora sokacak. Tabii sınavlar burada bitmeyecek. Gelecek yıl Fransa ve Hollanda’da seçimler var. Viyana Üniversitesi’nden Prof. Philipp Theri “Europe’s December Day of Reconing” başlıklı makalesinde İtalya referandumu ve Avusturya seçimlerini incelerken şu soruyu sordu: AB projesi sadece iyi zamanların projesi mi? Zor zamanlara dayanıklılığı yok mu? Bu soruların cevabını bu gece alacağız. Zor zamanların sınavlarına dayanıklı olmayan bir AB’nin iddialarını hayata geçirmesi mümkün mü? AB projesinin geleceği ne olur?
İtalya’nın hem ekonomisini, hem de siyasetini düze çıkarmak için ciddi reformlara ihtiyacı var. Başbakan Matteo Renzi, reformların önünü açmak için anayasa değişiklik paketi hazırladı. Anayasada yapılacak değişiklikler merkezi hükümeti güçlendirecek nitelikte. Başbakan Renzi bugünkü referandumdan “hayır” sonucu çıkması durumunda istifa edeceğini söylüyor. Beş Yıldız Hareketi gibi popülist güçler anayasa değişiklik paketine karşı çıkıyor. Anayasa değişiklik paketinin halk tarafından reddedilmesi İtalya’da hükümet krizine, ülkenin, ekonominin geleceği konusunda belirsizliğe yol açacak. İngiltere’den sonra İtalya AB’nin geleceğini oyluyor demek mümkün. Avrupa’yı yönetenler bugün nefeslerini tutarak referandumu ve sonuçlarını izleyecekler.
Avusturya’da bugün cumhurbaşkanlığı seçimlerinin tekrarı yapılıyor. Daha önce yapılan seçimleri çok az farkla çevreci Alexander Van der Belten kazanmış ancak Anayasa Mahkemesi seçimleri iptal etmişti. Avrupa’nın korkusu Nazi subayları tarafından kurulmuş olan, aşırı sağcı Avusturya Özgürlük Partisi’nin desteklediği aday Norbert Hofer’in seçimleri kazanması. İngiltere’nin Brexit kararı ve ABD’de seçimleri Donald Trump’ın kazanmış olması Hofer’i seçim zaferine götürecek mi? Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ilk kez bir ülkede aşırı sağcı birinin cumhurbaşkanı olması ne gibi sonuçlar doğuracak? Avusturya seçimleri de Avrupa’da endişe ile izlenecek.
İtalya ve Avusturya seçmenlerinin bugün vereceği kararları uzun süre tartışacağız.
