PISA testi sonuçları ve neden olduğu tartışmalardan sonra PEW araştırma kuruluşunun eğitim konusunda dünya çapında yaptığı bir araştırmanın sonuçları dikkat çekiyor. Bu tür araştırmalar ve karşılaştırmalar genellikle ülkeler temelinde yapılır. PEW bu kez insanları ülkeleri değil dinleri temelinde araştırmış. “Religion and Education Around the World” (Dünyada din ve eğitim) başlıklı araştırmada farklı dinlere ait insanların kaç yıl okula gittikleri araştırılmış. Araştırmada UNESCO’nun Eğitimin Sınıflandırılmasında Uluslararası Standart’ı temelinde dört kategori yer alıyor. 1. Hiç okula gitmeyenler, 2. İlk Öğrenim, 3. Orta Öğrenim, 4. Orta üstü öğrenim. Araştırma 151 ülkede, 6 grup (Hristiyanlar, Müslümanlar, Hindular, Budistler, Yahudiler ve herhangi bir dine ait olmayanlar) temelinde yapılmış. Diğer küçük dini gruplar araştırmaya dahil edilmemiş. 25 yaş ve üzerindekiler insanlar üç yaş grubuna ayrılmış. 1936 ile 1955 arasında doğanlar, 1956 ile 1975 arasında doğanlar ve 1976 ile 1985 arasında doğanlar. Araştırmada alınan eğitimin kalitesi değil süresi üzerinde durulmuş.
PEW araştırmasının sonuçlarına göre dünyada ortalama olarak en uzun süre eğitim alan dini grup Yahudiler. Yahudilerin aldığı eğitim süresi ortalaması 13.4 yıl. İkinci sırada Hristiyanlar var. Hristiyanların ortalaması 9.3 yıl. Üçüncü sırada herhangi bir dine ait olmadığını söyleyenler var. Ortalama 8.8 yıl. Dördüncü sırada Budistler var. Budistlerin ortalaması 7.9 yıl. Müslümanlar 5.6 yıl ortalaması ile beşinci sırada. Altıncı sırada yine 5.6 ortalaması ile Hindular var. Yani Müslümanlar ve Hindular aldıkları eğitim süresi ortalaması açısından son sırada yer alıyor. Aynı dine ait insanların cinsiyet temelinde eğitim süreleri de araştırılmış. Müslüman erkeklerin dünya çapında eğitim yılı ortalaması 6.4 yıl, Müslüman kadınların ortalaması ise 4.9 yıl. Hindularda erkeklerin ortalaması 6.9 yıl, kadınların ortalaması ise 4.2 yıl. Bu veriler eğitimde cinsiyet eşitsizliğini ortaya koyuyor. Yahudiler, Hristiyanlar ve herhangi bir dine ait olmayanlar gruplarında ise eğitim süresi açısından erkelerle kadınlar eşit seviyede. Hatta Yahudilerde kadınlar erkeklerin biraz önünde.
Eğitim sıralamasında en sonda yer alan Müslümanlar ve Hindular için iyi haber 1976-1985 arasında doğan genç kuşağın eğitim yılı ortalamasının daha yaşlı kuşaklara göre daha yüksek olması. 1976-1985 arasında doğan Hindu gençlerin eğitim yılı ortalaması 7.1 yıl. Bu ortalama 1936-1955 yılları arasında doğan Hinduların iki katı. Demek ki olumlu yönde bir gelişme var. Müslümanlar için de aynı şey geçerli. Genç kuşak Müslümanlar yaşlı kuşaklara göre 3 yıl daha fazla eğitime sahip. Dünya ortalamasında en üst sırada yer alan Hristiyanlar ve Yahudilerde genç kuşakların kazanımları daha az. Hristiyanlarda gençler yaşlı kuşaklara oranla 1 yıl daha iyi durumda. Yahudilerde ise gençlerin kazanımı bir yılın altında. Herhangi bir dine ait olmayanlar grubunda genç kuşağın yaşlı kuşaklara göre kazanımı 2.9 yıl.
Araştırmada ilkokula bir yıldan daha az gitmiş veya hiç okula gitmemiş insanların oranları da veriliyor. Dünya genelinde her beş kişiden biri yani dünya nüfusunun yüzde 19’u hiç okula gitmemiş. Farklı dinlerde oranlar farklı. Her on Hindudan dördü yani yüzde 41’i hiç okula gitmemiş. Müslümanlarda bu oran yüzde 36. Yani üçte birden fazlası. Budistlerde hiç okula gitmeyenlerin oranı yüzde 10, Yahudilerde ise yüzde 1. 25 yaşın üzerindeki Yahudilerin yüzde 61’inin orta okul üstü öğrenimi var. Erkek-kadın düzeyinde bakıldığında hiç okula gitmemiş kadınların sayısı hiç okula gitmemiş erkeklerin sayısından çok fazla. Bu konuda erkeklerin genel oranı yüzde 14, kadınların oranı yüzde 23. Yani dünya çapında kadınların dörtte biri hiç eğitim almamış. Din temelinde duruma bakalım. Hindularda hiç okula gitmeyen kadınların oranı yüzde 53, erkeklerin oranı yüzde 29. Müslümanlarda hiç okula gitmeyen kadınların oranı yüzde 43, erkeklerin oranı yüzde 30. Diğer dinlerde bu fark çok daha az. Herhangi bir dine ait olmayanlar grubunda kadınlarla erkekler arasındaki fark yüzde 9, Yahudilerde ise yüzde 1. Sadece genç kuşağa (1976-1985) bakıldığında Hindularda ve Müslümanlarda bu alanda kadın-erkek eşitsizliğinin azalma eğiliminde olduğu görülür.
Araştırmada eğitim alanında dinler arasındaki farkın nedenleri üzerinde de durulmuş. Tabii bu nedenleri ortaya koymak kolay değil. Karmaşık bir konu. Araştırmada dinle bölge faktörleri karşılaştırılmış. Eğitim konusunda hem dinin, hem de insanların yaşadığı bölgenin önemli olduğu sonucuna varılmış. Ancak aynı bölgede yaşadıkları halde farklı dini grupların eğitimde farklı sonuçlar elde edebileceğine de işaret edilmiş. Örneğin Sahara altı Afrika’da eğitim konusunda Hristiyanlar Müslümanların çok önünde. Bu konuda çok değişik faktörleri göz önünde bulundurmak gerek. Eğitim sistemleri farklı. PEW araştırması genel bazı eğilimleri ortaya koyması açısından önemli.
