kıbrıs ingiltere londra lefkoşa
DOLAR
32,3769
EURO
34,9712
STERLIN
40,9772
BITCOIN
$69.970
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
LONDRA
Hafif yağmur
13°C
LONDRA
13°C
Hafif yağmur
Cumartesi Kapalı
12°C
Pazar Orta şiddetli yağmur
="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 300 300" enable-background="new 0 0 300 300">
10°C
Pazartesi Hafif yağmur
="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 300 300" enable-background="new 0 0 300 300">
9°C
Salı orta şiddetli yağmur
="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 300 300" enable-background="new 0 0 300 300">
14°C

İskoçya referandumu

10.09.2014
0
A+
A-

İskoçya’daki referanduma sayılı günler kaldı. 18 Şubat’ta İskoçlar sandık başına giderek bağımsız bir ülke olup olmama konusunda karar verecekler. Bağımsızlığa “evet” kampanyasını İskoçya parlamentosunda çoğunluğa sahip olan İskoç Ulusal Partisi (SNP) ve lideri Alex Salmond yürütüyor.

İskoçya’daki referanduma sayılı günler kaldı. 18 Şubat’ta İskoçlar sandık başına giderek bağımsız bir ülke olup olmama konusunda karar verecekler. Bağımsızlığa “evet” kampanyasını İskoçya parlamentosunda çoğunluğa sahip olan İskoç Ulusal Partisi (SNP) ve lideri Alex Salmond yürütüyor. “Hayır” kampanyasını ise Britanya’nın üç büyük partisi Muhafazakar Parti, İşçi Partisi ve Liberal Demokratlar yürütüyor. Kısa süre öncesine kadar anketler “hayır” oylarının ağır bastığını gösteriyordu. Ancak, referandumun yaklaşması ve konuya ilişkin tartışmaların yoğunlaşması üzerine “evet” oyları yükselişe geçti. Referandumdan İskoçya’nın bağımsızlığı yönünde sonuç çıkabileceğini anlayan Londra’da paçalar tutuştu. Şimdiye dek “hayır” yanlısı üç partinin kampanyasını büyük oranda İskoçya’daki örgütleri yürütüyordu. İşçi Partisi’nde eski Başbakan Gordon Brown zaman zaman “hayır” kampanyasına destek veriyordu. Son anketler Başbakan David Cameron, İşçi Partisi lideri Ed Miliband ve Liberal Demokratlar lideri Nick Clegg’in İskoçya’ya gitmelerine neden oldu. Referandumdan bağımsızlık kararı çıkabileceğini gören Cameron, Miliband ve Clegg, İskoçlara Britanya içinde kalmak kaydı ile daha fazla özerklik (devolution maximum veya kısa adıyla devomax) vaad etmek için İskoçya’ya gittiler. Başarılı olup olmadıklarını 18 Şubat akşamı göreceğiz.

Referandum konusunu ele alırken İskoçya tarihini kısaca hatırlamakta yarar var. 1603’te İskoçya ve İngiltere krallıkları birleştirilmişti. 1707’de parlamentolar birleştirildi böylece İskoçya parlamentosunun varlığı sona erdi ve İskoçlar Londra’daki parlamentoya temsilci göndermeye başladılar. İskoçya, parlamentosunu kaybeder ama ayrı bazı kurumlarını ve kimliğini korur. İskoçya’nın ayrı kilisesi, eğitim sistemi ve  hukuk sistemi varlığını sürdürür. Bu üç kurum (ayrı kilise, eğitim ve hukuk) İskoçya’nın farklılığını koruyan ve sürdüren kurumlar olur.  1885’te İskoçya’yı yönetmek için merkezi hükümete bağlı İskoçya Ofisi (Scottish Office) kurulur. Süreç içinde bu ofisin yetkileri genişler ve 1999’da kurulan İskoçya Parlamentosu’nun zeminini oluşturur. 1979’da İşçi Partisi hükümeti, İskoçya Parlamentosu kurulması için ilk referandumu gerçekleştirir. Referanduma katılanların çoğunluğu “evet” demesine rağmen, seçmenlerin yarısından çoğunun “evet” demesi arandığı için 1979’da İskoçya Parlamentosu kurulamaz. 1997 seçimlerini kazanan İşçi Partisi, İskoçya Parlamentosu kurulması için referandum vaadinde bulunmuştu. Referandumda “evet” sonucu çıkınca 1999’da İskoçya Parlamentosu kurulmuştu. 2007 seçimlerinde İskoç Ulusal Partisi (SNP) ilk kez çoğunluk sağlayarak azınlık hükümeti kurdu. SNP, 2011 seçimlerinde  çoğunluk elde etti ve çoğunluk hükümeti kurdu. Halen İskoçya’yı bu hükümet yönetiyor ve SNP bağımsızlık için referandum vaat ettiği ve Londra hükümeti bunu kabul ettiği için 18 Eylül’de İskoçlar kendi kaderlerini belirlemek için sandık başına gidecekler.

Referandum kampanyasında ön plan çıkan üç büyük konu vardı: Ekonomi, demokrasi ve adil toplum. SNP, bağımsızlığın İskoçya ekonomisi için daha iyi olacağını savunuyor. Argümanların detayına girme olanağımız yok ama SNP bağımsızlıkla İskoçların ekonomik yönden daha iyi konuma geleceğini söylüyor. “Hayır” yanlısı partilerse birlik içinde kalmanın ekonomiye yarar sağlayacağını savunuyorlar. Demokrasi konusunda SNP, İskoçlar Muhafazakar Parti’ye oy vermedikleri halde Londra’daki Muhafazakar Parti iktidarı tarafından yönetilmenin demokratik olmadığını, bağımsızlık sonrasında İskoçları kendi temsilcilerinin yöneteceğini, bunun daha demokratik olduğunu savunuyor. Diğer üç parti, BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi büyük bir devletin parçası olmanın güvenlik, dış politika, ticaret vs.yönünden avantajlar sağladığına vurgu yapıyorlar.  Adil toplum veya sosyal adalet konusunda SNP bağımsızlıkla daha adil bir toplum kurabileceklerini savunuyor. Muhafazakar hükümetin neo-liberal politikalarını paylaşmayan, İskandinav modeline sıcak bakan İskoçların bağımsızlıkla sosyal devlet elde edebileceğini söylüyor. Dikkat edilirse ayrı kimlik ve kültür konusu bağımsızlık tartışmalarında ön plana çıkmıyor. Ayrı İskoç kimliği elbette bağımsızlık talebinin temelinde var ama “evet” kampanyasında ön planda değil.

İskoçya’nın bağımsızlığına karşı çıkan partiler İskoçya’ya daha fazla özerklik sözü veriyorlar. Bu konuda en fazla vaadi Liberal Demokratlar yapıyor. Muhafazakar Parti de önemli bazı vaadler yaptı. İşçi Partisi’nin vaadleri daha sınırlı. Şimdi seçmeni ikna etmek için “devomax” önerileri öne çıkacak gibi. Yani İskoçya bağımsızlığı seçmez ve partiler vaadlerine sadık kalırsa  ABD eyaletlerine benzer yetkilere sahip olabilir.

Dünya, Avrupa ve özellikle bağımsızlık için mücadele veren bölge ve halklar, İskoçya’daki referandumu yakından izliyorlar. Avrupa’da daha geniş özerklik veya bağımsızlık isteyen başka bölgeler var. İskoçya bağımsız olursa onlar ne yapacak?

Yazarın Diğer Yazıları
Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.